Bram Som, voormalig Europees kampioen op de 800 meter, deelt zijn expertise en ervaringen

door Bert Vreeswijk

foto’s Erik van Leeuwen

Bram, hoe oud was jij toen je bij atletiekvereniging Atletico ’73  je eerste atletiekervaringen opdeed, en op welke leeftijd begon je serieus te trainen voor de 800 meter?  

‘Ik ben bij Atletico ’73 lid geworden in 1987 toen ik 7 jaar oud was en deed eigenlijk alles. Dus ook de gebruikelijke meerkampjes bij de jeugd. Vooral crossen in de winter en in de zomer was er heel veel variatie. Ook bij de junioren deed ik eigenlijk alles, ook meerkampen tot en met de B-junioren, maar mijn specialiteit lag bij het lopen, zowel sprinten als langere afstanden. Maar ook het springen ging mij prima af. Vanaf  mijn 15e-16e jaar ben ik meer gericht gaan trainen voor de middenafstand. In 1997 deed ik mee aan de EYOD (European Youth Olympic Days), deze won ik zoals ook het jaar daarna het WK junioren en in 1999 het EK junioren.’

Over welke kwaliteiten moet je volgens jou beschikken om op de 800 meter mondiaal met de beste lopers te kunnen wedijveren?

‘Ik denk dat er een “verschuiving” heeft plaatsgevonden sinds de intrede van de “superschoenen” (met carbonplaat). Dat zie je ook terug in de statistieken (bijvoorbeeld hoeveel mensen een sub 1.44 min. lopen per jaar). In mijn tijd was het zo dat je een 46-er op de 400 meter moest kunnen lopen om 1.43 min. te kunnen lopen, dus snelheid was een must, dat is nu écht veranderd.
De belangrijkste kwaliteit die ik nu mensen toedicht is tactisch vermogen en inzicht! De 800 meterdiscipline is verreweg de moeilijkste loopafstand in de atletiek. Dat komt omdat het op zo’n hoge snelheid plaatsvindt en je precies moet weten waar je loopt, waar de rest loopt en wat je moet doen. Je hebt zelfs ogen in je achterhoofd nodig! Op de 1500 meter kan je nog een foutje maken, maar op de 800 meter is dat fataal. Als je op 600 meter niet op de juiste plek ligt, heb je het zelf niet meer in de hand om te winnen. Daarnaast moet je zeer goed belastbaar zijn, omdat je ook wedstrijd- specifiek moet trainen en je traint op hoge snelheden, wat superbelastend is voor pezen (met name de achillespezen). Dus de balans van “genoeg doen” op wedstrijdsnelheid en “teveel of te weinig” luistert heel nauw!’

Hoeveel trainingsuren draaide jij per week in je topdagen en hoe zag zo’n week er dan globaal uit in de specifieke voorbereiding (april/mei)? En wat vond jij dan de fijnste training, en trainde je in een groep?
‘Ik heb onder 3 verschillende trainers getraind. Honoré Hoedt, Grete Koens en Ruben Jongkind. Ik heb veel verschillende dingen gedaan en geprobeerd. Van trainingsweken tot 170 km tot het andere uiterste van 50 km en heel veel kwaliteit. Onder Ruben Jongkind deed ik veel specifiek werk met kracht- en heuveltraining.’

Het voorbeeld hieronder is uit de tijd dat ik onder Ruben trainde:

Maandag: Kracht – submaximaal – Fartlek, 80 minuten

Dinsdag: Heuveltraining (bos) 10 x 60 sec. en flexibilteit/mobiliteit

Woensdag: Kracht, plyometrie (ook wel springtraining genoemd) , gewicht slepen, circuit-, techniek- en snelheidstraining

Donderdag: Specifieke tempotraining, 200/400/600 metertjes (niet veel omvang met korte pauzes)

Vrijdag: Heuveltraining in het bos 

Zaterdag: Lange intervallen / Baan, bos Vo2 max

Zondag: Lange duurloop

Wat zijn volgens jou de verschillen tussen ééndagswedstrijden en toernooien zoals O.S., EK en WK, zowel fysiek en mentaal?

‘Een groot verschil tussen toernooien lopen en ééndaagse wedstrijden is dat je bij een toernooi vaak in de ochtend de series moet lopen en dat je geen rustdagen hebt om volledig te herstellen. Verder moet je veel analyseren bij wie je in de serie komt. En weet op wie je moet letten, omdat vaak slechts de eerste drie doorgaan naar de halve finale. Series gaan natuurlijk niet “vollebak”, wat andere, minder snelle lopers weer kansen geeft. Vaak ging ik een toernooi in met hoge verwachtingen (soms door druk van buitenaf), omdat ik vooral heel goed was om hard te lopen in ééndagswedstrijden. Toernooien vond ik lastiger, vooral in een halve finale, waarin het kaf al van het koren is gescheiden.’

‘Als ik ergens heel trots op ben, dan is het natuurlijk op de door mij behaalde Europese titel op de 800 meter. Ik denk als ik de beelden terugkijk van die race, dan krijg ik er nog kippenvel van, nog meer dan in het begin’

Bram Som

De 800 meter is best een blessuregevoelige discipline. Hoe ging jij om met blessureperikelen en deed je dan aan alternatieve trainingen zoals aqua joggen of mountainbiken?  

‘Vroeger zeker, tegenwoordig worden lopers door superschoenen gespaard voor de grote impact met het grondoppervlak. Dat is een hele vooruitgang. Dat zie je nu ook terug in de hoeveelheid lopers die bijvoorbeeld 1.45 min. of 1.44.min. lopen. Talent ging gepaard met blessuregevoeligheid en reactiviteit had je nodig, maar heeft direct ook een grote impact op blessuregevoeligheid.
Ik heb veel alternatief getraind, zoals fietsen en zwemmen. Ook heb ik tijdens blessureperioden veel in het water gelegen. Daar had ik geen problemen mee, want ik wist waar ik het voor deed en kon daardoor toch onderhoudend blijven werken aan mijn conditie.’

Kun je in het kort beschrijven hoe jij je 800 meterrace tactisch het liefst liep van start tot finish?
‘Ik startte de eerste 100 meter, tot het naar binnen draaien op de baan met mijn snelheid altijd vrij makkelijk. Daarna ging ik consolideren en voegde mij in de groep op plek 4 of 5. Dan doorkomen rond de 50.5 seconden en tussen 400 m. en 600  m. hard doortrekken. Dan liefst 2 of 3 plekken opschuiven, zodat je én goed gepositioneerd zit én je snelheid hoog is. Dan op de laatste 200 meter mijn focus richten op hoge pasfrequentie én armfrequentie. Vervolgens aan de schouder van de koploper de bocht uitkomen en proberen door te versnellen tot de finish.’

‘Die kleine zorgde ervoor dat ik weer extra hard ging lopen’

Bram Som, na de geboorte van zijn zoon Seb

Hoe wapende jij je tegen de nietsontziende concurrentiestrijd met je tegenstanders tijdens belangrijke races? Denk aan het EK in 2006, dat was toch ieder voor zich en  vechten voor elke meter?

‘Door vooral te focussen op jezelf en een plan te hebben en te vertrouwen op je ervaring. De meeste wedstrijden ging ik in met de tactiek “op 600 meter moet ik 1^e, 2^e, of 3^e lopen”. Alles ervoor maakt niet uit en natuurlijk speelde uit het gedrang blijven een rol. Ik wilde altijd zoveel mogelijk energie sparen voor die laatste belangrijkste fase in de race.’

Bram, als je alles met de kennis van nu over zou mogen doen, zou je sommige dingen dan anders doen?

‘Zo steek ik niet in elkaar als mens. Ik heb heel veel uit mijn carrière gehaald en ben heel dankbaar en trots op mijn in 2006 behaalde Europese titel.’

Kort profiel Bram Som