Stoppen is niet zielig

door Bert Vreeswijk

Wanneer is het tijd voor (top) sporters om hun sportcarrière te beëindigen of misschien op een lager pitje voort te zetten?

Je zou zeggen dat zolang er plezier en prestaties geleverd worden, tot in lengte van dagen. Maar in de sportbeoefening is het niet altijd ‘goud wat er blinkt’, blessures, overtraining, teleurstellende resultaten en verzadiging, kunnen het plezier in de sportbeoefening behoorlijk temperen, ja zelfs een sporter doen besluiten het bijltje er maar bij neer te gooien. Maar (top)sporters zoals we weten, jagen prestatieve doelen na en opgeven is veelal geen optie, het lijkt erop dat onze hersenen er op ingesteld zijn. Het neigt vaak ook naar verslaving en het lijkt er sterk op, dat het voor de meeste atleten onverteerbaar is om een succesvolle sportcarrière voortijdig te beëindigen. Daarbij speelt zeker een rol dat de sport een groot stuk van hun identiteit is. Dwangmatig doormodderen en zich aan de sportbeoefening vast blijven klampen komt dan ook in de praktijk op alle niveaus veelvuldig voor; terwijl tijdig een punt achter de sportcarrière zetten een atleet veel gelukkiger kan maken, maar stoppen is een kunst en daar is veel lef voor nodig!

In mijn eigen ervaring als triatlon- en atletiektrainer/coach heb ik verschillende situaties gekend waar dit fenomeen zich heeft voorgedaan. Ook in diverse andere sporten zie je de voorbeelden voorbij komen. Namen als Nycke Groot (handbal), Margriet de Schutter (shorttrack), Marcel Kittel (Duitse profwielrenner), Roman Sebrle (tienkamper), Ashton Eaton en echtgenote Brianne Theisen-Eaton (atletiek meerkamp) zijn genoegzaam bekend. 
Het afsluiten van een topsportcarrière lijkt een moeilijk proces te zijn, vooral in mentaal opzicht. De angst dat je leven er opeens heel  anders komt uit te zien, vormt een enorme barrière om tot een besluit te komen. Pas als je rigoureus stopt ontstaat er ruimte om na te denken over wat je nu werkelijk wil met je leven. Maar stoppen met wat je altijd zo graag deed, het mooie vrije leven en daarbij al je zekerheden loslaten, dat is een moeilijke opgave voor een topsporter! Toen ik bij het schrijven van dit artikel de site van Extopsporters.nl bezocht, zag ik de prachtige quote van wijlen cabaretier Toon Hermans die mij erg aansprak en deze wil ik u niet onthouden.

‘Ik heb gehuild, gelachen en gevochten. Ik lag in warme bermen en in gladde bochten. Ik hief het glas, het viel in duizend scherven. Ik wist de grijze hemel toch weer blauw te verven. Ik ben blijven pogen, al verbranden al mijn schepen. Ik heb gebaald, gefaald en heb hem vaak geknepen. Er was applaus en ik werd heftig uitgefloten. Maar als ik stop dan zeg ik: DANK U, IK HEB GENOTEN!’

Shorttrack-schaatser Margriet de Schutter schreef een mooi en inspirerend boek over hoe zij besloot een punt achter haar sportcarrière te zetten. In het boek met als titel Stoppen & doorgaan beschrijft Margriet hoe het was alsof haar lichaam duidelijk wilde maken dat ze de top van haar kunnen had bereikt! Ze geeft ook aan dat stoppen niet iets is wat in een topsporter zit en dat je leert om nooit op te geven. Verder vertelde ze dat ze erg verdrietig was, maar ook dat het haar opluchting gaf, doordat die grote steen van haar schouders af was. Ze voelde zich verlost van de druk van haar zelf en van anderen. Wel vertelde ze dat ze bang was wat er met haar getrainde lijf zou gebeuren, of ze dik en slap zou worden en hoe anderen haar zouden zien, als ze niet meer de sportvrouw was die men in haar zag. Wie was ik eigenlijk zonder schaatsen vroeg ze zich zelf af? (-identiteit- Margriet ervoer het allemaal als doodeng!) 
Nadat ze gestopt was heeft ze met haar ervaringen het platform Extopsporter.nl opgericht en geeft lezingen over stoppen of doorgaan, om op deze wijze haar ervaringen met anderen te delen. Ook andere auteurs hebben uitvoerig geschreven over dit onderwerp.

In zijn boek Weten wanneer je moet stoppen geeft auteur Alan Bernstein aan dat stoppen onder andere zo moeilijk is omdat de sporter al zo lang heeft geïnvesteerd om bepaalde doelen te bereiken en omdat de sporter vaak bezig is met wishful thinking, zoiets van, het lukt me straks vast wel die limiet te halen. Stoppen doe je volgens Bernstein door jezelf nieuwe doelen te stellen en de oude volledig los te laten. Verder zegt hij dat stoppen helemaal niet zielig is, maar dat het getuigt van veel moed en realiteitszin – en stoppen is niet het einde! Het is een cliché, maar clichés zijn vaak waar; elk einde is een nieuw begin! Geef het besluit om je sportcarrière af te breken tijd, hoe beter je zelf begrijpt waarom je wilt stoppen, des te makkelijker de omgeving je besluit zal accepteren!

‘Carpe Diem’

Hier Brianne Theisen - Eaton met Dafne Schippers, toen nog zevenkampster

Roman Sebrle, Ex-wereldrecordhouder op de tienkamp            (Gotzis 2001, 9026 pnt), wist precies wanneer hij moest stoppen. Hij had er vrede mee en kon daarna rustig slapen.

Margriet de Schutter, ex-shorttrackster